D/a: Crematorium Uitzicht

Het gebouw dat leest als een film

Eduardo Souto de Moura, SUMproject Architecture & Engineering

Ontdek alle facetten van dit prachtige project tijdens de Dag van de architectuur!  Inschrijven is niet nodig, een inleiding door de architecten geeft je extra uitleg. 

Seppe (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Terwijl we afdalen doorheen de slanke, serene helling, keren we de banaliteit van de Kortrijkse buitenstad de rug toe. De prachtige eenvoud van de buitenkamer legt ons meteen het zwijgen op en maakt de trieste ernst van een bezoek duidelijk.

De dialoog van een filmisch gebouw

Het verzonken crematorium van de Portugese architect Eduardo Souto de Moura verschuilt zich in het landschap als een lange, slapende reus. Vanop de straat toont het gebouw enkel een langgerekte balustrade uit een houtbekist beton. Daarboven torent de markante, solide schouw uit, die meteen de functie en eerbied van het gebouw aan de omgeving duidelijk maakt. Tegelijk vormt ze een contrasterend element op de onmetelijke horizontaliteit van het volume.

Souto de Moura ontwierp dit gebouw duidelijk vanuit een dialoog met de glooiende groene velden. Het hele gebouw kan worden opgevat als een metafoor voor het verlies en het rouwproces, om het even kil te verwoorden. Het afwachtende afdalen, het isolement van de eerste buitenkamer, de spiegel in het sas, het hoekraam op de weiden, … Allen zijn het elementen in deze vleesgeworden allegorie dat leest als een trein, en dat zonder enig formalisme. Het verdwijnen en verschijnen van het landschap speelt met glans de hoofdrol, met een plots en grandioos uitzicht als de finale van dit filmisch gebouw.

Net geen zilver

Binnenin is het crematorium sober en zorgvuldig afgewerkt. Hier en daar valt er een zweem van Portugal op te merken, zoals de eigenaardige doorlopende buis uit messing die dienstdoet als plint, en de prachtige, speciaal voor dit gebouw ontworpen meubelen uit een bruinrood Afzeliahout. Op acupunctuurachtige wijze schijnen een handvol lichtkoepels een natuurlijk licht over het gebouw. Die staan in contrast met de, naar alle eerlijkheid, wat opzichtige, gegroepeerde techniekenkaders op de plafonds.

Over het algemeen is er een solide aanzet voor een verfijnde en doordachte detaillering, maar Souto de Moura slaagt er niet volledig in om de schoonheid te verzilveren. Op de hoekjes en kantjes waar één en ander samenkomen en botsen – net die lastige plekjes waar een architect echt op de proef gesteld wordt – vinden jammere toevoegingen en uitzonderingen plaats. De goedbedoelde en soms broodnodige aanpassingen van de uitbaters doen helaas afbreuk aan het serene geheel .

Het gebouw eist op een handvol momenten een duidelijke en prachtige aanwezigheid op, hier en daar verzeilt het in een verstrooide bui, maar over het algemeen biedt Crematorium Uitzicht een schitterende en serene achtergrond voor een waardevol afscheid. De trage helling neemt ons terug mee naar boven, terwijl we over onze schouder heen naar een volgende groep rouwenden kijken.

Auteur: Seppe Feijen