D/a: Leietheater

Een ode aan de Luministen

TRANS architectuur | stedenbouw, V+ architecten

Ontdek dit project op de Dag van de architectuur tijdens een rondleiding! Inschrijven voor deze rondleiding is verplicht via www.leietheater.be. Bezoek zeker ook de installatie “UNTITLED” van kunstenaar Karel Burssens.

Lucas (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Deinze is een stad in volle transitie. Al meer dan tien jaar zet ze onder de noemer van Deinze 2020 in op de vernieuwing van haar kern. De afgelopen jaren wordt het resultaat van deze inspanningen steeds duidelijker.

Een stad aan de Leie 

De markt werd heraangelegd en het kerkplein omgevormd tot autoluwe ontmoetingsplek die doorloopt tot aan de Leieboorden. Hier maakt een wandelpromenade het water ten volle toegankelijk. Vandaag is Deinze daardoor meer dan ooit een stad aan de Leie met de rivier als haar centrum. De heraanleg van de openbare ruimte is het ontwerp van Marie-José Van Hee architecten in samenwerking met Robbrecht en Daem architecten. Ze vormt het decor voor drie nieuwe publieke gebouwen: de stedelijke academie door WIT architecten en Lens°ass architecten, het administratief centrum door Tony Fretton Architects en het Leietheater door TRANS architectuur | stedenbouw en V+. Alle drie zijn ze het resultaat van de wedstrijdprocedure van de Vlaams Bouwmeester, de Open Oproep. Van bij de start streeft Deinze hier in de projectdefinitie naar openbare gebouwen die het publiek domein versterken. Zo verzekert de stad zich met deze procedure van een coherent geheel.

De parking verlaten 

Het Leietheater is een gezamenlijk ontwerp van TRANS en V+ architecten. Eén van de belangrijkste kenmerken van het gebouw is haar locatie. Het positioneert zich moeiteloos in haar diverse context tussen de ringweg, het administratief centrum en het museum. Daarom is het moeilijk te geloven dat het theater zich oorspronkelijk op de parking aan de overkant van de straat bevond. De ontwerpers stelden tijdens de ontwerpwedstrijd als enigen een andere plek voor. Een gewaagde maar geniale keuze die hen de opdracht opleverde.

De alternatieve locatie brengt drie grote voordelen met zich mee. Ten eerste werd een ondergrondse parking overbodig. Het behoud van de bestaande parking scheelde meteen vier miljoen euro in het bouwbudget. Ten tweede wordt het museum in ere hersteld. In plaats van op het achterplan komt het centraal te liggen tussen het administratief centrum en het theater. Zo wordt het opnieuw gekaderd. De groenzone tussen de gebouwen draagt hier nog extra toe bij. Die wordt door het theater akoestisch van de ringweg afgesloten. Ten derde komt het theater door de verplaatsing op één lijn te liggen met de twee andere nieuwe publieke gebouwen, waardoor je in één blik de hele stadskernvernieuwing kan vatten. Kijk daarom wanneer je naast het theater staat langs het administratief centrum voorbij de kerk. Hier kan je het hoogste volume van de stedelijke academie boven haar omgeving zien uitsteken.

In iedere ruimte een trap 

Het gebouw zelf draagt een zekere eenvoud in zich. In het compacte, vierkante grondplan bevinden bijna alle publieke delen zich op het gelijkvloers. Zo bevordert het plan de toegankelijkheid. De hoofdingang bevindt zich net als het theatercafé aan het nieuw ontworpen voorplein. Binnen krijgen vooral de trappen en de enorme ruimtelijkheid een centrale rol. Elke ruimte heeft een kenmerkende trap in steeds andere materialen en vaak felle kleuren. De meest opvallende ruimte is natuurlijk de foyer. Die volgt meteen na de hoofdingang en vormt het hart van het gebouw. Hier krijgen een betonnen draaitrap en loopbrug alle aandacht. De bekistingsnaden zijn zichtbaar gelaten en sluiten mooi aan bij de ruwe afwerking van het plafond. Een grote opening laat het licht binnenstromen. Dankzij een plooiende wand en een uitschuifbare tribune kan de foyer als extra zaal dienstdoen.

Emile Claus als referentie 

De gevel van het theater complementeert het museum. Beide gebruiken natuurlijke en witte baksteen maar de link gaat verder. Het Leietheater refereert namelijk naar het Luminisme, een stroming in de schilderkunst die een sterke nadruk legt op lichteffecten. Emile Claus was een schilder afkomstig uit Deinze die een belangrijk onderdeel van deze stroming vormt. Hij was voor Bram Aerts, één van de vennoten van TRANS, een belangrijke referentie. Doordat de geglazuurde stenen in verschillende patronen zijn gemetseld, weerkaatst het gebouw het licht gedurende de dag en het jaar steeds op een andere manier. De theatertoren op de hoek van het gebouw vormt zo zeker ’s avonds een baken van licht en communiceert met de toren van de stedelijke academie verderop langs de Leie. 

Auteur: Lucas Antonissen

Werp een blik achter de schermen! TRANS architectuur | stedenbouw openen tijdens de Dag van de architectuur de deuren van hun bureau.

Installatie: “UNTITLED” van Karel Burssens

Ontdek architectuur op een andere manier met de installatie UNTITLED (CURRENTS) van kunstenaar Karel Burssens (°1984).

Lichtsculptuur

Een lichtsculptuur beweegt in het donker. Graduele variaties in het licht en het gedrag van de sculptuur brengen steeds veranderende percepties van de ruimte teweeg. De architectuur van de theaterzaal onthult zich stelselmatig. Deze ruimtelijke beleving wordt begeleid door het georkestreerde ritme van de machine en een op maat gemaakte soundtrack. De dynamische compositie van licht en geluid dompelt de toeschouwer zo onder in een sferisch en desoriënterend lichtbad. De hele installatie ontvouwt zich als een hypnotiserend pendulum, waarbij de toeschouwer puur door zijn aanwezigheid onvermijdelijk deel wordt van het werk. De spanning tussen de roterende machine en de ruimte, tussen object en toeschouwer, wordt hierdoor voelbaar gemaakt.

Karel Burssens

Karel Burssens is een transdisciplinair kunstenaar die opgeleid is als ingenieur-architect. Aanvankelijk werkte hij samen met Bogdan & Van Broeck Architects en Bureau Bas Smets. Vervolgens werd hij hoofd architectuur bij villa eugénie, terwijl hij werkte voor een breed scala aan modeshows voor o.a. Dior, Lanvin en Kenzo. In 2010 begon hij samen te werken met Jeroen Verrecht onder de naam 88888 en ontwikkelde hij zowel in opdracht als in eigen beheer internationale projecten rond scenografie, installatiekunst en architectuur. Karel Burssens’ eigen artistieke praktijk evolueert langs de zijlijn van verschillende werelden: sculptuur, installatie, performance en scenografie. Zijn werk, dat zich manifesteert in verschillende fysieke schalen, gaande van autonome objecten en sculpturen tot complexe performance-georiënteerde projecten, is gericht op het initiëren van reflecties op onderwerpen zoals de hedendaagse samenleving, systemen, technologie en de menselijke interacties daarmee. De installatie maakt integraal deel uit van uw bezoek aan Leietheater en zit inbegrepen in de ticketprijs.