D/a: Paddenbroek

Een stolp in het landschap

Jo Taillieu architecten

Ontdek alle facetten van dit prachtige project tijdens de Dag van de architectuur! De architecten zullen aanwezig zijn om jouw vragen te beantwoorden.

Seppe (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Een gebouw dat zonder twijfel een glimlach op je gezicht zal toveren, of toch op zijn minst een frons. Het Plattelandscentrum Paddenbroek in Gooik groeide van eenvoudige boerderij met hoogstamboomgaard tot een educatief centrum voor natuur en landbouw, omringd door poelen, een ecologische moestuin, een oude bakoven en een bijenhal. De oude boerderij werd door Jo Taillieu architecten gerestaureerd en overkapt met een industrieel uitziende serre. Het werd een prachtig en herkenbaar gebouw, een kruispunt voor recreatie in het glooiende Pajottenland.

Opvallend vertrouwd 

De glazen stolp biedt onderdak aan drie gebouwtjes: een blok met een aantal bureaus, een opengewerkt café, en een klein bakkersgebouwtje dat met zijn oven uit de serre steekt. Bovenop de bureaus en het café bevinden zich respectievelijk een open polyvalente zaal en een gesloten vergaderzaal, apart bereikbaar via een opvallende blauwe trap die middenin het geheel komt te staan. Een klein, archaïsch uitziende betonnen cilinder, ook centraal in die inkomhal, verhult de centrale pelletkachel waarmee het geheel wordt opgewarmd.

De serre is natuurlijk geen vreemde in het landschap, maar door zijn indrukwekkende schaal en prominente positie valt hij toch erg op in de glooiende velden. De stolp zelf wordt niet actief verwarmd, maar via een hele resem aan technische installaties tracht ze de temperatuur op peil te houden. Als een geoliede machine spelen de zonweringen en luiken een dans met de zon en de wind, en dat geheel automatisch.

Eigenwijs 

Het is te kort door de bocht om te stellen dat de boerderij simpelweg gerestaureerd wordt. Taillieu voert een soort versnelde, artificiële ruïnering door, waarin overigens toch enige roekeloosheid te bespeuren valt. Alle labiele en vergankelijke elementen van de oude boerderij worden weggenomen, enkel wat gerecupereerde balken en de rauwe, bakstenen volumes blijven over. De overlevende, klinische ruïne vormt het kader voor Taillieus eigenwijze stijl die het geheel opnieuw opdeelt en leefbaar maakt.

De architectuur van Taillieu is niet mals: een geheel van gekke, schijnbaar onlogische constructies en opzichtige, uitvergrote details die stuk voor stuk schreeuwen om onze aandacht. Staal in alle kleuren van de regenboog, elektriciteitskabels en ventilatie kriskras door elkaar, een verdwaalde straatlantaarn, bakstenen achter glas,… Taillieu slaagt er op slinkse manier in om juist die elementen te benadrukken die normaliter ofwel verstopt zijn, ofwel zo banaal zijn dat we ze zelfs niet meer opmerken. Het is een architectuur die niets aanwijsbaars fout doet, behalve dan misschien de hanenkam van onversneden leitjes over het dak. Toch voelt die over de hele lijn heel eigenaardig en ongemakkelijk, ja, zelfs humoristisch aan – althans vanuit architecturaal standpunt. In het gebruik van het gebouw is er geen vuiltje aan de lucht, zo zeggen ook de uiterst tevreden gebruikers zelf.

Deze architecturale humor van Jo Taillieu slaat architectuurcritici al lang met verstomming. Ondergetekende heeft daar voorlopig nog niet veel aan toe te voegen, maar beslist u tijdens uw bezoek vooral zelf.

Auteur: Seppe Feijen