D/a: Sociale woningen Luchtbal

Een voorbeeld van omgekeerd ontwerpen

Collectief Noord architecten

Ontdek dit project op de Dag van de architectuur tijdens een rondleiding! Deze rondleiding is gratis maar inschrijving is verplicht via onderstaand formulier.

Lucas (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Collectief Noord architecten beschrijft zijn methodiek als ‘omgekeerd ontwerpen’. Niet het gebouw zelf, maar de leegte is van primair belang. Hoe die leegte door het gebouw en haar bewoners wordt opgeladen, bepaalt de beleving van een project. Als Vlaams Bouwmeester wil Erik Wieërs, medeoprichter van Collectief Noord architecten, onder andere inzetten op ruimte delen. Daarbij wil hij het meervoudig gebruik van gebouwen en van de publieke ruimte ertussen mogelijk maken en stimuleren. Niet toevallig heet zijn ambitienota Kansen scheppen voor ontmoeting. Ook in dit project speelt die ambitie. De centrale plek doet dienst als motor voor sociaal contact.

De buurt als inspiratie 

Collectief Noord architecten ontwerpt een ensemble dat in geval van uitbreiding als een stempel aan weerszijden van het project herhaald kan worden. Het ensemble bestaat uit een lange slab die als akoestische buffer aan de Noorderlaan fungeert, een toren en een lager volume aan de noordzijde. Het geheel is in grootte en typologie vergelijkbaar met andere projecten op Luchtbal. De grote korrel aan de straatkant verwijst naar de industriële context aan de overzijde. Die verwijzing zetten de architecten verder met de grote bakstenen en de overgedimensioneerde betonelementen boven de ramen. De referenties naar de nabije omgeving stoppen hier niet. Wandel daarom zeker nog noordelijker de wijk in. In de tuinwijk wat verderop zie je bijvoorbeeld duidelijk waar de architecten hun inspiratie haalden voor de rijk gedetailleerde portieken met hun geglazuurde tegels.

Groots maar geborgen 

Aan de binnenzijde van het project vindt een verschaling plaats. Het binnengebied wordt omgeven door vrij hoge volumes die dankzij het materiaalgebruik een stuk kleiner aanvoelen. Onderaan bestaan de gebouwen uit een plint in donkere baksteen en een uitgepuurde ornamentiek. Daarboven wordt de gevel geabstraheerd en lijkt de geglazuurde witte gevel in de lucht te verdwijnen. In de plint bevinden zich woningen over twee lagen. Door hun private buitenruimte aan de collectieve ruimte te koppelen, creëren ze kansen voor ontmoeting.

De verhoogde sokkel van het binnengebied is haast onmerkbaar bij het betreden vanaf de Noorderlaan aan de westzijde. Aan de oostzijde wordt de grens wel tastbaar in de vorm van een trap van enkele treden hoog. Dankzij die ingrepen kunnen de bewoners zich de plek toe-eigenen, hoewel ze steeds publiek toegankelijk is.  

Het geheel van precies doordachte ontwerpkeuzes maakt dat het project zich moeiteloos verankert in de zowel architecturaal als sociaal diverse wijk.

Auteur: Lucas Antonissen

Dit gebouw maakt deel uit van het patrimonium van sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven Antwerpen.

Werp een blik achter de schermen! Collectief Noord architecten openen tijdens de Dag van de architectuur de deuren van hun bureau.