D/a: St-Lazarus Squares

Eén Kruidtuin en een plein

Bureau Bas Smets

Ontdek alle facetten van dit prachtige project tijdens de Dag van de architectuur!

Jonathan (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Kruidtuin wordt één kruintuin.

De Kruidtuin-beter gekend als ‘den Botanique’ in Brussel-werd in de voorbije eeuw hardhandig aangepakt door de modernistische stedenbouwkundige tijdsgeest. De komst van de Kleine Ring verkleinde de tuin, de noord-zuid verbinding voor de treinen beschadigde de tuin en uiteindelijk splitste de Sint-Lazaruslaan het park definitief. Bureau Bas Smets zorgt met een interventie op de Sint-Lazaruslaan voor een eerste tegenbeweging.

Het vroegere asfalt is verdwenen en ingewisseld voor een rode steen die het voetpad en de straat tot één geheel vormt. Daardoor lijkt er visueel een verbinding te ontstaan tussen beide kanten van het park. Een verbinding die wordt versterkt door de plantage van verschillende bomen. Moesten we allen vogels zijn, we zouden terug een aaneengesloten geheel van kruinen zien boven het park.

Sint-Lazarus krijgt een plein.

Officieel heet het project van Bureau Bas Smets St-Lazarus Squares. Het interessante daaraan is dat de laan eigenlijk geen pleinen telt. De titel weerspiegelt dan ook de meest genereuze geste van het hele project: de creatie van ruimte voor mensen die er nood aan hebben. Daarmee doel ik niet op de versmalde weginrichting voor voertuigen, nee, ik heb het over échte pleinen.

Momenteel wordt de Victoria Reginatoren gerenoveerd door het architectuurbureau 51N4E. Wanneer dat woonproject klaar is, zal St Lazarus Squares voor de bewoners een plek vormen waar ze met hun kinderen kunnen spelen en genieten van de schaduw onder de talrijke bomen. Het ontwerp van dat plein en de omliggende straten verdient een blik van dichterbij. Kijk maar eens hoe de stenen afhankelijk van hun functie verschillen in legverband (de wijze waarop de stenen naast elkaar liggen). De onderbreking tussen voetpad en fietspad is dan weer smaller dan die tussen fietspad en autoweg. Het plein zelf bestaat uit terrassen of brede treden die de topologie van de plek willen visualiseren. Aan de randen van de terrassen komt steeds dezelfde boordsteen terug die zich op de hoeken vouwt rond het terras, alsof hij het wil beschermen van doorzakking naar een lagergelegen terras.

Helaas geen vanzelfsprekendheid.

Het project slaagt erin zowel historisch als sociaal waardevol te zijn. Enerzijds zorgt het voor een herstel van de Kruidtuin. Anderzijds geeft het kwalitatieve ruimte aan een plek waar de armste inwoners van Sint-Joost-ten-Node wonen in erbarmelijke omstandigheden. Ze hebben vaak geen private buitenruimte en in de meest dichtbevolkte gemeente van het land zijn parken of pleinen geen vanzelfsprekendheid.

Auteur: Jonathan Cludts