D/a: Stadsbibliotheek Het Predikheren

Een plek om op verhaal te komen

Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten, Bureau Bouwtechniek

Bezoek dit project tijdens de Dag van de architectuur. De architecten van Callebaut Architecten leiden jou met veel plezier rond. Deze rondleidingen zijn gratis, maar inschrijven is verplicht via onderstaand formulier. Lucas (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.

Het Predikheren is een ambitieus project dat meer wil zijn dan een bibliotheek alleen. De opdrachtgevers noemen het daarom zowel ‘een plek om op verhaal te komen’ als ‘de grootste leefkamer van de stad.’ Het gebouw wil op die manier plek bieden voor introspectie, maar ook voor ontmoetingen en slaagt hier wonderwel in.

Het Predikherenklooster is een gebouw met een rijke geschiedenis. Het werd in meerdere fasen vanaf 1650 gebouwd als klooster en deed sindsdien onder andere dienst als kazerne, school en militair hospitaal. Sinds 1975 stond het klooster leeg tot de stad Mechelen in 2010 besloot het pand te restaureren en er de openbare bibliotheek in onder te brengen. Deze herbestemming maakt zo deel uit van een grotere ontwikkeling in de centrumrand met stedelijke voorzieningen zoals een nieuw park, extra woningen en een museum.

Verval als rijkdom 

Korteknie Stuhlmacher wint samen met Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek de Open Oproep, een wedstrijdprocedure van de Vlaams Bouwmeester. Een belangrijk argument van de jury is dat zij als enige team de leeszaal op zolder onderbrengen. Zo bieden ze zichzelf in de rest van het gebouw een enorme ruimtelijke vrijheid. De architecten kiezen er bewust voor het patina van de voorbije eeuwen zichtbaar te laten. Het gebouw was door de decennialange leegstand tot een ruïne herleid en toonde zo littekens, oude verflagen en sporen van verval. In plaats van deze weg te werken, ziet het architectenteam ze als een rijkdom en omarmen ze de onvolkomenheden.

Het materiaalgebruik bevestigt deze houding. Buiten worden reparaties steeds uitgevoerd in baksteen. Dit reflecteert de manier waarop dit historisch ook steeds gebeurde. Binnen speelt het meubilair een hoofdrol en voegt het een extra laag toe aan het bestaande. De hedendaagse technieken kunnen makkelijk in de banken, kasten en lambrisering weggewerkt worden. Op die manier wordt nooit ingegrepen in de bestaande vloeren en plafonds.

Prediken, introspectie, nu ook ontmoeting 

De inwoners van het klooster hadden vroeger twee kerntaken: prediken en introspectie. Deze taken vertalen zich in de ruimtelijke structuur van het gebouw. De introverte ruimten schikken zich rond de binnentuin, de extraverte ruimten zijn gerangschikt langs de buitengevel. Vandaag reflecteert de bibliotheek deze opbouw. Rondom de binnentuin bevindt zich de studiebibliotheek. De grote ruimten aan de buitengevel zijn ingericht als vergaderzalen en leslokalen. Op het gelijkvloers bevinden zich de ontmoetingsplekken zoals de entreehal, het café en een tentoonstellingsruimte. Het restaurant in de noordvleugel heeft haar eigen toegang en kan zo ook zelfstandig functioneren.

De grootste ruimtelijke toevoeging bevindt zich op zolder. De leeszaal schikt zich hier tussen het monumentale houten dakgebinte. Ze is zowel een ontmoetingsruimte als een plek voor introspectie. In de nissen van de ramen vind je daarvoor je eigen akoestische cocon in het geheel. De zolder vormt zo de belangrijkste leefkamer van het gebouw waar je zowel zelf op verhaal kan komen als de ander kan ontmoeten. 

Auteur: Lucas Antonissen