D/a: Schaerdeke / Toolbox Dorpse Architectuur

Architect: Architectenbureau Bart Dehaene

Ontdek dit project tijdens de Dag van de Architectuur. Je krijgt dan ook een preview van het nieuwe boek van AR-TUR Toolbox Dorpse Architectuur, dat verschijnt op 22 oktober. Lees hieronder een fragment door Wieland De Hoon:

Je kunt er niet naast kijken: vanuit de polder lijken het wel olifantenruggen in de schaduw van de kerk van Lo. De hoge, grijze daken van ’t Schaerdeke herbergen acht sociale koopwoningen en evenveel sociale huurwoningen. Ze trekken het on-Vlaams gave centrum van het Westhoekstadje door naar de rand. ’t Schaerdeke is een eigentijds buurschap, knus gegroepeerd rond een binnenstraatje dat eindigt in het groen. Het resultaat van een eigenzinnige visie op wat ‘dorpse’ architectuur kan zijn.

Voor de opdracht organiseerden het gemeentebestuur en de sociale woningmaatschappij met de gebiedswerking van de provincie een eigen architectuurwedstrijd. Architectenbureau Bart Dehaene kwam als winnaar uit de bus.

Met de zinken mansardedaken, de genereuze portieken en de kunstintegratie koos de bouwheer voor een opvallend ontwerp en voor een uitstraling die de band met het historische Lo wel erg expliciet in de verf zet. Historificering noemen sommigen het resoluut. Geven hofwonen en een binnenstraatje met twee ‘karrensporen’ de geschiedenis een eigentijdse vertaling? Architect Bart Dehaene: “Ik wilde de kleine korrel van het centrum van Lo overzetten naar deze wijk. De burgemeester stelde voor om een afgesloten geheel te ontwerpen waarbij de tuinen aan het oog onttrokken zijn. Die vraag hebben we vertaald in een omsloten binnenhof. De privétuintjes kregen een zachte overgang naar de collectieve tuin. Met de typologie van telkens twee woningen onder één dak, verbonden met een lange, lage tuinmuur, slaagden we erin om een dorps gevoel te creëren.”

Al tijdens de ontwerpfase ontstond het idee om in de achteruit geschoven portalen van de woningen een kunstwerk te integreren. De architect sprak kunstenaar Dirk Zoete uit het nabijgelegen Alveringem aan, die van meet af aan bij het project betrokken werd. De boogportalen aan de woningen verwijzen naar de kolommen van het oude stadhuis. Dirk Zoete voegde er ruwe, grijze betonnen schijven aan toe: elementen voor toe-eigening voor de bewoners. Er zijn openingen in een schijf gemaakt om bloempotjes in te steken, er is een waterschaal voorzien als drinkbak voor vogels en insecten.

AR-TUR presenteert Toolbox Dorpse Architectuur

Van de Kempen tot de kust veranderen de dorpen razendsnel. Een golf van appartementsgebouwen rolt over het land en maakt ook in kleine dorpse kernen een steeds groter deel van het woonaanbod uit. De verblijfskwaliteit in en rond de gebouwen in het dorp verdwijnt. De Toolbox Dorpse Architectuur presenteert een ruime selectie van inspirerende voorbeelden op maat van het dorp. Het boek biedt ontwerpinstrumenten aan in de vorm van dorpse ‘figuren’ en ‘tactieken’ voor het wonen in meervoud. En het schetst de randvoorwaarden voor een goed proces.

Je kunt op de Dag van de Architectuur zeven voorbeeldprojecten uit het boek bezoeken:

• Schaerdeke, Lo-Reninge – Architectenbureau Bart Dehaene
• Huis Perrekes, Oosterlo – NU architectuuratelier
• Midden, Boechout – BULK architecten, FVWW Architecten, KOMAAN! Architecten, BINST Architects, BUUR-ARA
• Erfwoningen, Leupegem – ectv architecten
• Buurschap De Blokskens, Zandhoven – Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
• Brouwerijsite, Meer – AIDarchitecten
• Korbeek Winners, Leuven – Carton123 architecten

De Toolbox Dorpse Architectuur is een initiatief van AR-TUR in samenwerking met Ward Verbakel (KU Leuven / Plusoffice architects) en Public Space, met ondersteuning van de Vlaamse Overheid, gemeente Malle, gemeente Olen, cofinanciering uit Platteland Plus (bestaande uit middelen van Vlaanderen en Provincie Antwerpen) en de partners van AR-TUR. Het boek verschijnt op 22 oktober.