D/a: Erfwoningen Leupegem / Toolbox Dorpse Architectuur

Architect: ectv architecten

Laat je tijdens de Dag van de Architectuur rondleiden door de architecten. Je krijgt dan ook een preview van het nieuwe boek van AR-TUR Toolbox Dorpse Architectuur, dat verschijnt op 22 oktober.

Lees hieronder een fragment door Elien Haentjens:

Waar eind negentiende eeuw een textielververij voor bedrijvigheid zorgde, staan nu negen genereuze doorzonwoningen op een collectief erf. Het ruim bemeten groene binnenplein stimuleert op een niet-dwingende manier de ontmoeting tussen de bewoners.

“Terwijl het oorspronkelijke ontwerp al van 2015 dateert, en er toen nog veel minder belang werd gehecht aan collectiviteit – zeker in de context van een dorp – is de grote ruimte die we reserveerden voor het collectieve nooit in vraag gesteld. Hoewel een traditionele ontwikkelaar zo’n collectieve buitenruimte vaak als een niet-verkoopbaar stuk beschouwt, zagen onze opdrachtgevers er meteen het kwalitatieve, verbindende potentieel van in. Tegelijkertijd mocht het collectieve nooit dwingend worden. Dankzij het ruim bemeten, twintig meter brede binnenplein en de planten tussen de wandelpaadjes en de woningen zelf, behouden de bewoners hun privacy, terwijl ze toch minder anoniem wonen dan in een gewone straat. Daarnaast vonden we het belangrijk dat alle woningen een open relatie met de straat behouden, terwijl ze niet letterlijk aan de straat grenzen”, zegt architecte Tania Vandenbussche.

Om de openheid naar de straat te stimuleren, zijn de negen woningen in een U-vorm ingeplant. “Doordat de woningen aan de voorkant grenzen aan het collectieve erf en aan de achterkant over een privétuin beschikken, is het gelijkvloers van elke woning opgevat als een ‘doorzonwoning’. Zowel de leefruimte als de keuken strekken zich uit van tuin tot erf, wat de betrokkenheid bij het geheel en de sociale controle versterkt. Die tweezijdigheid weerspiegelt zich in de gevels, die evenwaardig behandeld worden. Enkel de inkom aan het binnenerf wordt extra gemarkeerd door een betonnen luifeltje”, zegt architecte Tania Vandenbussche.

Aangezien het project in een overstromingsgevoelig gebied ligt, besteedde het team veel aandacht aan de waterhuishouding. De site was vroeger volledig verhard, terwijl er nu overal voor waterdoorlatende materialen is gekozen. Daarnaast voorzag landschapsarchitect Arne Deruyter twee wadi’s, die niet alleen met elkaar en met de twee regenputten van het domein, maar ook in verbinding staan met de achterliggende Maarkebeek.

AR-TUR presenteert Toolbox Dorpse Architectuur

Van de Kempen tot de kust veranderen de dorpen razendsnel. Een golf van appartementsgebouwen rolt over het land en maakt ook in kleine dorpse kernen een steeds groter deel van het woonaanbod uit. De verblijfskwaliteit in en rond de gebouwen in het dorp verdwijnt. De Toolbox Dorpse Architectuur presenteert een ruime selectie van inspirerende voorbeelden op maat van het dorp. Het boek biedt ontwerpinstrumenten aan in de vorm van dorpse ‘figuren’ en ‘tactieken’ voor het wonen in meervoud. En het schetst de randvoorwaarden voor een goed proces.

Je kunt op de Dag van de Architectuur zeven voorbeeldprojecten uit het boek bezoeken:

• Schaerdeke, Lo-Reninge – Architectenbureau Bart Dehaene
• Huis Perrekes, Oosterlo – NU architectuuratelier
• Midden, Boechout – BULK architecten, FVWW Architecten, KOMAAN! Architecten, BINST Architects, BUUR-ARA
• Erfwoningen, Leupegem – ectv architecten
• Buurschap De Blokskens, Zandhoven – Happel Cornelisse Verhoeven Architecten
• Brouwerijsite, Meer – AIDarchitecten
• Korbeek Winners, Leuven – Carton123 architecten

De Toolbox Dorpse Architectuur is een initiatief van AR-TUR in samenwerking met Ward Verbakel (KU Leuven / Plusoffice architects) en Public Space, met ondersteuning van de Vlaamse Overheid, gemeente Malle, gemeente Olen, cofinanciering uit Platteland Plus (bestaande uit middelen van Vlaanderen en Provincie Antwerpen) en de partners van AR-TUR. Het boek verschijnt op 22 oktober.